એક વાર સ્વામી રામતીર્થ કોલેજ થી ઘરે આવી રહ્યા હતા. રસ્તામાં એક ફળવાળા પાસે સફરજન વેચાતા જોયા. લાલ લાલ સફરજન જોઇને એમનું મન ચંચલ થઇ ઉઠ્યું અને તેઓ ફળવાળા પાસે પહોંચી ગયા એની કીમત પૂછવા લાગ્યા. ત્યારેજ એમણે વિચાર્યું, 'આ જીભ કેમ સ્વાદ ની પાછળ પડી છે?' તેઓ કીમત પૂછીને આગળ વધી ગયા. થોડે આગળ જઈને એમણે વિચાર્યું જ્યારે કીમત પૂછીજ લીધી તો એને ખરીદવામાં શું વાંધો. આ ગડમથલ માં તેઓ આગળ વધે પાછા આવે આમ કરતા પેલો ફળ વેચવા વાળો એમને જોતોજ રહ્યો. ફળવાળો બોલ્યો 'ભાઈ સફરજન લેવા હોય તો લીજ લો, આવી રીતે વારંવાર આગળ પાછળ શા માટે થઇ રહ્યા છો?' આખરે એમણે સફરજન લીજ લીધા અને આગળ વધી ગયા. ઘરે પહોંચીને એમણે સફરજન એક બાજુ મુક્યા પણ એઅમાની નજર સતત સફરજન પરજ લાગેલી રહી. એમણે ચપ્પુ થી એક સફરજન કાપ્યું, અને એમનું મન એને ખાવા લલચાઈ રહ્યું, પણ એમણે સ્વયમ ને કહ્યું, 'કોઈ પણ રીતે આ ચંચલ મનને આ સફરજન ખાવાથી રોક્વુજ રહ્યું. આખરે હું પણ જોઉં કે જીભનો સ્વાદ જીતે છે કે મારું મન નિયંત્રિત થઈને મને જીતે છે'. સફરજનને એમણે એમની નજર સામે મુક્યા અને સ્વયમ પર નિયંત્રણ રાખી એને ખાવાથી રોકવા લાગ્યા. ઘણો સમય વીતી ગયો, પેલા કાપેલા સફરજન પીળા પાડીને કાળા થવા લાગ્યા પણ સ્વામીજીએ એને હાથ પણ ન લાગાવ્યો. પછી તેઓ પ્રસન્ન થઇ સ્વયમ બોલ્યા, 'આખરે મેં મારા ચંચલ મન પર નિયંત્રણ કરીજ લીધું.' પછી તેઓ બીજા કામ માં લાગી ગયા.

   एक बार स्वामी रामतीर्थ कॉलेज से घर आ रहे थे। रास्ते में उन्होंने एक व्यक्ति को सेब बेचते हुए पाया।
लाल-लाल सेब देखकर उनका मन चंचल हो उठा और वह सेब वाले के पास पहुंचे और उससे सेबों का दाम पूछने लगे।
तभी उन्होंने सोचा, 'यह जीभ क्यों पीछे पड़ी है?' वह दाम पूछकर आगे बढ़ गए। कुछ आगे बढ़कर उन्होंने सोचा कि जब दाम पूछ ही लिए तो उन्हें खरीदने में क्या हर्ज है। इसी उहापोह में कभी वे आगे बढ़ते और कभी पीछे जाते। सेब वाला उन्हें देख रहा था।
वह बोला, 'साहब, सेब लेने हैं तो ले लीजिए, इस तरह बार-बार क्यों आगे पीछे जा रहे हैं?' आखिरकार उन्होंने कुछ सेब खरीद लिए और घर चल पड़े। घर पहुंचने पर उन्होंने सेबों को एक ओर रखा। लेकिन उनकी नजर लगातार उन पर पड़ी हुई थी। उन्होंने चाकू लेकर सेब काटा। सेब काटते ही उनका मन उसे खाने के लिए लालायित होने लगा, लेकिन वह स्वयं से बोले,
'किसी भी हाल में चंचल मन को इस सेब को खाने से रोकना है। आखिर मैं भी देखता हूं कि जीभ का स्वाद जीतता है या मेरा मन नियंत्रित होकर मुझे जिताता है। सेब को [ जारी है ] उन्होंने अपनी नजरों के सामने रखा और स्वयं पर नियंत्रण रखकर उसे खाने से रोकने लगे। काफी समय बीत गया। धीरे-धीरे कटा हुआ सेब पीला पड़कर काला होने लगा लेकिन स्वामी जी ने उसे हाथ तक नहीं लगाया। फिर वह प्रसन्न होकर स्वयं से बोले, 'आखिर मैंने अपने चंचल मन को नियंत्रित कर ही लिया।' फिर वह दूसरे काम में लग गए।