ગીતા

* ગીતામાં ભગવાને એમની પ્રાપ્તિ નાં અનેક સાધન બતાવ્યા છે. જેનાથી મનુષ્યનું  કલ્યાણ થાય, એવી કોઈ પણ યુક્તિ, ઉપાય ભગવાને બાકી નથી રાખ્યા. અનંત મુખે થી કહેવાતી વાત ને ભગવાને એક મુખે ગીતામાં કહી દીધી છે.

* ગીતા જ્ઞાન નો એક અથાહ સમુદ્ર છે. એનું અધ્યયન કરવાથી નવા નવા ભાવ મળે છે અને મળતાજ રહે છે. હા, કોઈ વિદ્વત્તા નાં જોરે ગીતા નો અર્થ સમજવા ચાહે તો નહિ સમજી શકે. જો ગીતા અને ગીતાવાક્તા ને શરણે જી એનું અધ્યયન કરવામાં આવે તો ગીતા નો તાત્વિક અર્થ આપ મેળે સમજાવા લાગે છે.

*  ગીતા એક પ્રાસાદિક ગ્રંથ છે. અ ગ્રંથ એનું શરણું લેનારા પર જાતેજ કૃપા કરે છે અને કૃપા કરીને એની સામે પ્રકટ થાય છે. એવા ઘણા મનુષ્યો જોવામાં આવ્યા છે કે જેને સંસ્કૃત નો બોધ (જ્ઞાન) નથી, પણ તે ગીતા નો અર્થ જાને છે ! ભાષા નો બોધ (જ્ઞાન) ન હોવાથી પણ ગીતા નાં સિધ્ધાંત, ભાવ એમના મન માં આવી જાય છે.

* હું આટલો જાણકાર છું, મને જલ્દી જલ્દી શ્લોકો યાદ રહી જાય છે! એ અભિમાન પારમાર્થિક માર્ગ માં  મોટું બાધક છે. જે નિરાભિમાન થઈને સરળતાપૂર્વક ગીતાને શરણે જાય છે, એને ગીતા નાં ભાવ સમજાય જાય છે. એવું જોવાયું છે કે જેને ભગવાન નું શરણું લીધું છે, એમના અનુભવમાં એવી એવી વાતો બને છે, જે શાસ્ત્રો માં પણ ક્યાંક ક્યાંક મળે છે. માટે ગીતામાં શરણાગતિ ની વાત મુખ્ય રૂપે આવી છે. ગીતા શરણાગતિથીજ શરુ થાય છે અને શરનાગતીમાજ સમાપ્ત થાય છે.

* ગીતામાં શરણાગતિ નાં ભાવ ખુબજ વિલક્ષણ રીતે આવે છે. ભગવાને સંસાર ની સંપૂર્ણ સારી સારી વાતો નો સાર ગીતામાં સંગ્રહિત  કરી દીધી છે, જાને ગાગર માં સાગર સમાવી દીધો છે ! એમાં પણ શરણાગતિ સંપૂર્ણ ગીતાનો સાર છે. એ શરણાગતિને જો કોઈ સ્વ્કારી લે તો તો એ નિહાલ થઇ જાય. એનાંમાં ઘણી વિલાક્ષનાતાઓ આવી જશે. એની અંદર વિના પાઠ વેદો નું તાત્પર્ય આપ મેળે સ્ફુરિત થઇ જશે. એને માટે કાઈ પણ કરવું , જાણવું અને મેળવવું બાકી નહિ રહે. માટે શરણાગતિ ની અનંત અપાર મહિમા છે.

* શ્રી ગીતા નું અધ્યયન કરનાર જિજ્ઞાસુ કે તત્વાવલોચક  વિદ્વાન માટે એ વાતે વિશેષ ધ્યાન દેવાની જરૂર છે કે તે પોતાને કોઈ મત હેઠળ ઢાળી ને એજ દ્રષ્ટીએ ગીતાને ન જુએ. ગીતા નો અર્થ પોતાના મતાનુસાર તારવવાની ચેષ્ટા ન કરવી, જ્યારે પોતાને ગીતાના અનુવર્તી બનાવવા માટે એના મૂળ શ્લોકો તથા નું મનન કરવું. ગીતામાં જેવું લખ્યું છે , એજ અનુસાર સાધનાત્મક વિચાર કરીને પરમાત્મા તરફ અગ્રેસર થવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. એના ભાવો ને સમજવા માટે ભગવાન શ્રી કૃશ્ન્ચાન્દ્રજી મહારાજ નાં અનન્ય શરણ થઈને વિશ્વાસ નિરંતર વધારતા રહ્વ્ચો જેથી પોતાની દિવ્ય વાણી નો યથાર્થ ભાવ ભગવાન મને અવશ્ય સમજાવશે તો એ મારા માટે પ્રમ્યોગી ભાવોને સમજી શકીશ.

 •  गीता में भगवान् ने अपनी प्राप्ति के अनेक साधन बताये हैं | जिससे मनुष्य का कल्याण हो जाय, ऐसी कोई भी युक्ति, उपाय भगवान् ने बाकी नहीं रखा है | अनंत मुखों से कही जानेवाली बात को भगवान् ने एक मुखसे गीता में कह दिया है !

• गीता ज्ञान का एक अथाह समुद्र है | इसका अध्ययन करने पर नये-नये भाव मिलते हैं और मिलते ही चले जाते है | हाँ, अगर कोई विद्वत्ता के जोर पर गीता का अर्थ समझना चाहे तो नहीं समझ सकेगा | अगर गीता और गीतावक्ता की शरण लेकर उसका अध्ययन किया जाय तो गीता का तात्त्विक अर्थ स्वतः समझ में आने लगता है |

• गीता एक प्रासादिक ग्रन्थ है | यह ग्रन्थ अपनी शरण लेनेवाले पर खुद कृपा करता है और कृपा करके उसके सामने प्रकट होता है | मैंने ऐसे मनुष्यों को देखा है, जिनको संस्कृत का बोध नहीं है, पर वे गीता का अर्थ करते हैं ! भाषा का बोध न होनेपर भी गीता का सिद्धान्त, भाव उनके मन में आ जाता है |

• मैं इतना जानकार हूँ, मेरे को बहुत जल्दी श्लोक याद हो जाते हैं ! यह अभिमान पारमार्थिक मार्ग में बड़ा भारी बाधक है | जो निरभिमान होकर सरलतापूर्वक गीता की शरण में जाता है, उसको गीता के भाव समझ में आ जाते हैं | मैंने देखा है कि जिन्होंने भगवान् की शरण ले ली है, उनके अनुभव में ऐसी-ऐसी विचित्र बातें आ जाती हैं, जो शास्त्रों में भी कहीं-कहीं मिलती हैं | इसलिए गीता में शरणागति की बात मुख्य रूपसे आयी है | गीता शरणागति से ही शुरू होती है और शरणागति में ही समाप्त होती है |

• गीता में शरणागति का भाव बहुत विलक्षण रीती से आया है | भगवान् ने संसार की सम्पूर्ण अच्छी-अच्छी बातों का सार गीता में संग्रह कर दिया है, मानों गागर में सागर भर दिया है ! उनमें भी शरणागति सम्पूर्ण गीता का सार है | उस शरणागति को यदि कोई स्वीकार कर ले तो तो वह निहाल हो जायगा | उसमें बड़ी विलक्षणता आ जायगी | उसके भीतर बिना पढ़े वेदों का तात्पर्य स्वतः स्फुरित हो जायगा | उसके लिए कुछ भी करना, जानना और पाना शेष नहीं रहेगा | अतः शरणागति की अनन्त अपार महिमा है |

• श्रीगीता का अध्ययन करने वाले जिज्ञासु या तत्त्वालोचक विद्वान के लिए इस बातपर ध्यान देने की विशेष आवश्यकता प्रतीत होती है कि वह अपने को किसी मत में ढालकर उसी दृष्टि से गीता को न देखे—गीता का अर्थ अपने मतके अनुसार लगाने की चेष्टा न करे, अपितु अपने को गीता का अनुवर्ती बनाने के लिए उसके मूल श्लोकों तथा भावों का मनन करे | गीता में जैसा लिखा है, उसके अनुसार साधनात्मक विचार करते हुए परमात्मा की ओर अग्रसर होने की चेष्टा करनी चाहिए | उसके भावों को समझने के लिए भगवान् श्रीकृष्णचंद्रजी महाराज के अनन्यशरण होकर ऐसा विश्वास निरन्तर बढ़ाता रहे कि अपने दिव्य वाणी का यथार्थ भाव भगवान् मुझे अवश्य समझायेंगे तो वह अपने लिए परमोपयोगी भावों को समझ सकेगा |